Uchylenie się od alimentów na rodziców

Krewni w linii prostej oraz rodzeństwo zobowiązani są do dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Z wyjątkiem alimentów rodziców na dzieci, przesłanką jest niedostatek uprawnionego. Jednakże zdarzają się sytuacje, w których alimentacja wydaje się niezgodna z zasadami słuszności i sprawiedliwości społecznej. Dla przykładu, ojciec, który porzucił dziecko, gdy było małe lub znęcał się nad rodziną może na starość zażądać alimentów od swoich zstępnych. Przyznanie ich wydaje się jednak niewłaściwe.

Zgodnie z art. 144 (1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka. Oznacza to, iż gdy zachowanie uprawnionego (np. rodzica) wobec zobowiązanego (np. dziecko) było moralnie naganne, jego roszczenie może zostać oddalone. Powyższy przepis został wprowadzony do porządku prawnego w 2008 r., jednakże orzecznictwo Sądu Najwyższego już wcześniej wprowadziło podobne zasady, które oparte były na zastosowaniu instytucji nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 Kodeksu cywilnego).

Należy pamiętać, że w tego typu postępowaniach należy zgłosić zarzut sprzeczności żądania z zasadami współżycia społecznego, gdyż sąd nie uwzględni tego z urzędu. Warto pamiętać, że powództwo o alimenty może wytoczyć w imieniu uprawnionego także ośrodek pomocy społecznej. Art. 144 (1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego znajdzie zastosowanie także w takim przypadku.