Przerwa w karze więzienia

Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności – kiedy i na jak długo można ją uzyskać?

W polskim systemie prawnym instytucja przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności stanowi istotny mechanizm łagodzący rygory związane z odbywaniem kary. Została uregulowana w Kodeksie karnym wykonawczym (k.k.w.), a jej celem jest umożliwienie skazanemu czasowego opuszczenia zakładu karnego w szczególnych okolicznościach życiowych lub zdrowotnych.

Podstawa prawna i przesłanki

Zgodnie z art. 153–155 k.k.w., sąd penitencjarny może udzielić przerwy w wykonywaniu kary w przypadku:

• ważnych względów rodzinnych lub osobistych, takich jak choroba członka rodziny, konieczność opieki nad dzieckiem czy udział w pogrzebie osoby bliskiej,

• ciężkiej choroby skazanego, uniemożliwiającej odbywanie kary w warunkach zakładu karnego,

• innych wyjątkowych sytuacji, które sąd uzna za uzasadnione.

Szczególną uwagę ustawodawca poświęca skazanym kobietom w ciąży oraz osobom sprawującym bezpośrednią opiekę nad dzieckiem – w takich przypadkach przerwa może być udzielana w sposób bardziej elastyczny (art. 150 § 2 k.k.w.).

Okres przerwy

Przerwa w wykonaniu kary może zostać udzielona na czas oznaczony, jednak łączny czas wszystkich przerw nie może przekroczyć jednego roku (art. 153 § 2 k.k.w.). Wyjątek stanowi sytuacja, gdy skazany ciężko zachorował – wówczas przerwa może być przedłużana, a nawet trwać ponad rok, jeśli odbywanie kary stanowiłoby zagrożenie dla życia lub zdrowia (art. 153 § 3 k.k.w.). Warto dodać, że sąd może udzielić przerwy również z urzędu – np. na wniosek dyrektora zakładu karnego lub prokuratora.

Odroczenie wykonania kary – podobna, lecz odrębna instytucja

Zbliżoną funkcję do przerwy pełni odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, o którym mowa w art. 151–152 k.k.w. W przeciwieństwie do przerwy, odroczenie dotyczy osób, które jeszcze nie rozpoczęły odbywania kary. Sąd może odroczyć jej wykonanie ze względu na:

• ciężką chorobę uniemożliwiającą osadzenie w zakładzie karnym,

• ważne względy rodzinne lub osobiste (np. konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem),

• w przypadku kobiet ciężarnych lub osób sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat 3 – odroczenie może trwać nawet do momentu ukończenia przez dziecko tego wieku.

Zarówno przerwa, jak i odroczenie wykonania kary nie oznaczają jej darowania – są to jedynie czasowe zawieszenia jej wykonania, uzasadnione nadzwyczajnymi okolicznościami życiowymi lub zdrowotnymi skazanego.